بیماری پارکینسون یک اختلال دژنراتیو عصبی ناشی از تحلیل رفتن سلول های عصبی مغز است. افراد مبتلا به پارکینسون پیشرفته نیازمند مراقبت موثر و ایمن در تمامی ساعات هستند. مراکز پرستاری مجهز به تیم پزشکی و مراقبت ۲۴ ساعته، فراهم کننده مراقبت لازم از نشانه های بیماری پارکینسون و کمک به افرادی است که آنها را دوست داریم، تا بتوانند راحت و مستقل با شرایط شان کنار بیایند.
سالمندان مبتلا به پارکینسون با چه مشکلاتی روبهرو هستند.
سالمندان مبتلا به پارکینسون عموما با مشکلاتی زیر روبرو می شوند:
- لرزش دست، پا، فک یا سر
- سفتی اعضا و بدن
- کندی حرکت
- عدم تعادل یا هماهنگی که منجر به افتادن فرد می شود
درگیر هستند. آنها همچنین ممکن است با تغییرات رفتاری و روانی، مشکل در خواب، افسردگی، دشواری در به خاطر سپردن و به خاطر آوردن و خستگی مواجه شوند.
اهمیت مراقبت از سالمندان مبتلا به پارکینسون
بسیاری از جنبه های زندگی روزمره که به نظرمان خیلی ابتدایی و بی ارزش است، به تدریج برای کسانی که با بیمار پارکینسون زندگی می کند، دشوار می شود. نشانه های حرکتی مانند ضعف حرکتی، لرزش، سفتی عضلات و مفاصل، تعادل و کندی حرکت در مراحل میانی و پایانی بیماری برجسته تر می شود. داروهای استفاده شده برای بیماری پارکینسون مانند کاربیدوپا-لوودوپا، دوپامین آگونیست و آنتی کولینرژیک می توانند عوارض جانبی شدیدی مانند اختلال حرکتی، سرگیجه، خواب آلودگی، توهم و سرگیجه ای به فرد دهد که فعالیت های روزمره فرد را متاثر کند. بنابراین سالمندان مبتلا به این بیماری برای انجام کارهای روزانه نیاز به یک مراقب دلسوز و باتجربه دارند.
مزایای نگهداری و مراقبت از سالمندان مبتلا به پارکینسون در خانه سالمندان
افزایش دسترسی به فعالیت های احجتماعی ارائه شده در مراکز- موقعیت حضور در معرض کارشناسان پزشکی و بازتوانی
- حضور کارمندان برای کمک تمام وقت در روز و شب
افزایش دسترسی به فعالیت های احجتماعی ارائه شده در مراکزآموزش تخصصی مراقبت از سالمندان مبتلا به پارکینسون
پرستار بیمار مبتلا به پارکینسون به آموزشهایی در خصوص این بیماری و نحوه مراقبت از افراد مبتلا به آن نیاز دارد. بعد از دریافت آموزشهای لازم در خصوص علائم بیماری و نحوه نگهداری و مراقبت از بیمار، پرستار قادر است در انجام امور شخصی بیمار به ایشان کمک کند و به منظور جلوگیری از پیشرفت بیماری اقدامات لازم را انجام دهد.
بادتان باشد که پارکینسون یک بیماری پیش رونده است، یعنی نیازهای مراقبتی بیمار با پیشرفت بیماری، تغییر میکند. در ابتدا شاید تنها در انجام بعضی از فعالیت ها به کمک نیاز باشد اما با پیشروی بیماری، این کمک می تواند در کارهای شخصی و فعالیت های روزمره نیز نقش پررنگی ایفا کند. بنابراین در مراقبت از سالمندان مبتلا به پارکینسون، طرح متمایز و متناسب هر بیمار به صورت منحصربه فرد وجود دارد.
پرستار و کارمندان مراکز درمانی در زمینه های زیر آموزش دیده اند:
- چگونگی پیشروی بیماری پارکینسون
- روش ها و استراتژی های تشخیص و مدیریت نشانه های حرکتی یا شناختی پارکینسون
- ایمنی خانگی و پیشگیری از افتادن
- رژیم غذایی، زمان بندی مصرف دارو و مدیریت آن و یادآوری
- تمرینات ورزشی سبک برای حفظ تعادل حرکت و قدرت
- چگونگی آگاهی شدن از تغییر در حالت صورت و بدن فرد و ارائه اصلاحات لازم برای حفظ هماهنگی و تعادل فرد
مراقبت از افراد سالمند مبتلا به پارکینسون در خانه سالمندان
مراقبت از افراد مبتلا به پارکینسون و نیازمند صبر، شناخت نشانه های پارکینسون، آگاهی از اهمیت زمان بندی مصرف دارو فراهم کردن و حمایت از بیمار به صورت مرتب است. به علاوه مراقبت از بیماران پارکینسون نیازمند وفق پذیری پیوسته برنامه های روزمره است. توانایی ها و وضعیت سلامت بیماران پارکینسون با پیشروی بیماری تغییر میکند و بنابراین برنامه های مراقبتی آنها نیز باید تغییر کند. در نظر گرفتن این تغییرات تا حد امکان به استقلال فرد و حفظ کیفیت زندگی او کمک میکند.
پرستاران بیماران مبتلا به پارکینسون در خانه سالمندان، آموزشهای لازم را به منظور نگهداری و مراقبت از عزیزان سالمند کسب کردهاند. همچنین پزشک متخصص با توجه به میزان پیشرفت بیماری توصیههای لازم را به ایشان اعلام کرده و پرستار موظف است طبق آنها عمل کند. در ادامه مطلب برخی از مراقبتهای لازم به اختصار آورده شده است.
حمام کردن و مراقبت های فردی
دوش گرفتن در مقایسه با استفاده از وان برای افراد مبتلا به پارکینسون ترجیح داده می شود، چرا که ورود و خروج از وان میتواند عمل دشوار و خطرناکی برای این افراد محسوب شود. با این حال بعضی از افراد مبتلا به پارکینسون تغییراتی در مغز را تجربه می کنند که بر حافظه، قضاوت و تمرکز آنها تاثیر خواهد گذاشت.
یک بیمار پارکینسون ممکن است با بدتر شدن نشانه های حرکتی بیماری حتی در ادامه کارهای فردی مانند مسواک زدن، اصلاح یا شانه کردن مو نیز با مشکل مواجه می شود. حفظ بهداشت برای پیشگیری از پوسیدگی دندان بیماری های لثه در این افراد از اهمیت بالایی برخوردار است.
به منظور انجام امور شخصی همچون حمام کردن، مسواک زدن، شانه کردن موها و … پرستار سالمند به ایشان کمک میکند. پرستار موظف است در تمام ساعات شبانهروز بیمار را تحت نظر داشته باشد و مراقبتهای لازم را انجام دهد.
لباس پوشیدن در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون
پوشاندن لباس به فرد مبتلا به پارکینسون می تواند یک کار زمان بر و سخت باشد، چراکه قوه حرکتی آنها تحلیل رفته است و علاوه بر سفتی عضلانی، گرفتگی دردناک عضلات میتواند پوشیدن لباس را برای آنها دشوار و ناخوشایند کند. پرستار بیمار به هنگام پوشیدن و درآوردن لباس به ایشان کمک میکند. همچنین به منظور راحتتر کردن این فرآیند بهتر است از لباسهای راحت برای ایشان استفاده کنید.
هر وقت که توانستید، دکمه یا زیپ لباس را با چسب یا آهنربا جایگزین کنید؛ لباس های گشاد تر که پوشیدن و درآوردن آن ساده تر است را برای بیمار انتخاب کنید؛ یک پاشنه کش بسیار بلند می تواند در پوشیدن کفش در حالت نشسته مفید باشد. نکته بسیار مهمی که فرد مراقب از سالمندان مبتلا به پارکینسون باید در زمان کمک به بیمار در پوشیدن یا درآوردن لباس به خاطر داشته باشد آن است که باید تا حد امکان این کار را آهسته انجام دهند و زمان زیادی را برای این فعالیت در برنامه روز کنار بگذارد.
کمک به بیمار مبتلا به پارکینسون برای ادامه تحرک
یک نشانه بسیار شایع بیماری پارکینسون، بی حرکتی یا “انجماد” (freezing) است. این مسئله زمانی رخ می دهد که فرد در حال پیاده روی و حرکت است و ناگهان یک خشکی و سفتی شدید و از دست دادن تعادل را تجربه می کند. پرستار بیمار به هنگام راه رفتن، پیادهروی و… ایشان را همراهی میکند تا از بروز هرگونه مشکل جلوگیری شود.
اگر انجماد برای بیمار مبتلا به پارکینسون زیاد رخ می دهد، پرستار باید یک ابزار کمکحرکتی بخصوص مانند واکر مجهز به لیزر برای بیمار در نظر بگیرد. وقتی انجماد رخ دهد، او به سادگی دکمه لیزر را میزند تا خط لیزر روی زمین افتاده و از آن به عنوان کمک در ادامه حرکت استفاده کنند.
ماساژ تراپی برای بیماران پارکینسون می تواند کاهش درد عضلانی، تسکین اسپاسم، لرزش، سفتی و گرفتگی عضلانی را به همراه بیاورد. پد حرارتی و ژل مسکن نیز در کاهش درد عضلات و سفتی مفاصل کمک باشد. پرستار بیمار به هنگام راه رفتن، پیادهروی و… ایشان را همراهی میکند تا از بروز هرگونه مشکل جلوگیری شود.
در خانه سالمندان امکاناتی نظیر ماساژدرمانی برای سالمندان عزیز در نظر گرفته میشود و سالمندان مبتلا به پارکینسون میتوانند از این امکانات استفاده کنند.
انجام تمرین ورزشی در ابتدا میتواند دشوار باشد اما برای آنهایی که با بیمار پارکینسون زندگی می کند، خیلی میتواند مفید باشد. شما به عنوان پرستار سالمند باید آنها را را ترغیب کنید و به آنها در انجام تمرین ورزشی دست مانند فشردن توپ پلاستیکی برای دوره های کوتاه زمانی در روز به منظور کاهش لرزش و حفظ انعطاف و قدرت انگشت و دستان کمک کنید. پیاده روی های کوتاه روزانه و انجام تمرین ورزشی سبک نیز میتواند عضلات، تاندونها و مفاصل را تا جای ممکن قوی نگاه دارد. در مراکز مراقبت از سالمندان اماکن مناسبی برای پیاده روی و انجام تمرین ورزشی سالمندان در نظر گرفته شده است. پرستار سالمند در طول پیادهروی و انجام تمرین ورزشی همراه آنها خواهد بود تا نیازی به نگرانی نباشد.
غذا خوردن با بیماران دارای پارکینسون
افرادی که تحت اثر بیماری پارکینسون با مشکل در قوای حرکتی مواجه هستند، برای خوردن غذا و نوشیدن مایعات شاید به کسی برای کمک نیاز داشته باشند. آماده کردن وعده های غذایی در کاسه یا بشقاب با لبه های بلند تر در طرفین می تواند برداشتن غذا توسط بیمار را ساده تر کرده و آنها را برای خوردن غذا به تنهایی ترغیب کند.
بسته به شدت نشانه های بیماران سالمند مبتلا به پارکینسون ممکن است که لازم باشد تا پرستار در خوردن غذا به آنها کمک کند. این فرآیند نباید با عجله انجام شود و به طور کلی شاید بین ۳۰ تا ۴۵ دقیقه و یا حتی بیشتر در هر وعده غذایی طول بکشد. افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است در هنگام خوردن غذا با مشکلات دیگری مانند ریختن آب دهان، جویدن زیاد غذا یا دشواری در بلع (که تحت عنوان دیسفاژیا نیز نامیده می شود) مواجه شود. گاهی لازم است که غذاها را به شکل پوره در بیاوریم یا مطمئن شویم که مواد غذایی به خوبی ریز شدهاند تا خوردن غذا ساده تر شود و از رفتن ذرات غذا و آب دهن به داخل ریه جلوگیری شود. در این مرحله فرد مراقب سالمند باید در تمامی وعده های غذایی حضور داشته باشد.
مصرف داروهای تجویز شده نیز می تواند عوارض جانبی مانند خشکی دهان ایجاد کند؛ پرستار سالمند از فرد مبتلا به پارکینسون درخواست می کند که به همراه غذا و در طول روز آب بنوشد. این مسئله به خوردن غذا و بلع کمک می کند و از تامین آب بدن نیز اطمینان حاصل می کند.
مواجهه با تغییرات شناختی و بیمار پارکینسون
تغییرات رفتاری و کاهش قدرت شناختی بیمار مبتلا به پارکینسون معمولاً در مراحل میانی و پایانی این بیماری رخ می دهد. پرستار سالمند مبتلا به پارکینسون باید از درک و انعطاف بالایی در برخورد با بیمارانی که تغییر در حافظه و تفکراتشان شروع شده است، برخوردار باشد. یک بیمار مبتلا به پارکینسون ممکن است در برنامه ریزی، حل مسائل، انجام همزمان چند کار و آوردن استدلال با مشکلاتی مواجه شود که این موضوع انجام فعالیت های روزمره او را تقریباً غیرممکن و یا حتی خطرناک می کند.
برنامه های مخصوصی در مراکز نگهداری سالمندان برای افراد مبتلا به بیماری پارکینسون وجود دارد که فعالیت های روزانه خوردن غذا، مصرف دارو و موارد این چنینی را در بر می گیرد. پرستار سالمند بر اساس برنامه مشخص، همراه او خواهد بود و به آنها در انجام فعالیت های روزانه کمک میکند.
مدیریت مصرف داروها
افراد سالمند مبتلا به بیماری پارکینسون معمولاً باید برای مدیریت نشانههای شان از داروهایی استفاده می کنند. اگر فرد سالمند برای مشکلات پزشکی دیگر از داروهای دیگری استفاده می کند، زمان بندی و مدیریت مصرف تمامی این داروها میتواند دشوار و گیج کننده باشد. پرستار سالمند در مراکز نگهداری سالمندان به منظور استفاده درست از داروهای تجویز شده در زمان درست، از یک برنامه سازماندهی دارویی برای پیشگیری از وقوع اشتباه در مصرف دارو استفاده می کنند و داروهای آنها را در زمان مشخص به فرد سالمند می دهند.
سوالات متداول
آیا افراد مبتلا به بیماری پارکینسون به پرستار نیاز دارند؟
با پیشروی نشانه های بیماری پارکینسون، شاید انتقال به مراکز نگهداری و مراقبتی ضرورت پیدا کند. مراکز نگهداری و مراقبتی از نیروهای ۲۴ ساعته استفاده می کند و به بیماران نیز غذا داده می شود.
بیماران پارکینسون از خوردن چه غذاهایی باید خودداری کنند؟
- غذاهای با پروتئین بالا: عزیزانتان باید به عنوان بخش از رژیم غذایی مناسب از پروتئین استفاده کنند.
- محصولات لبنی
- غذاهای فرآوری شده
- غذاهایی که جویدن آن سخت است
- غذاهای شور
- غذاهای اسیدی
بهترین تمرینات ورزشی برای بیماران پارکینسون چیست؟
تمرینات اروبیک ملایم بخصوص برای افراد مبتلا به بیماری پارکینسون از فواید بسیاری برخوردار است.
- پیاده روی
- شنا یا حرکات آبی
- دوچرخه سواری یا تمرین روی دوچرخه ثابت
