بی اختیاری ادرار یا از دست دادن کنترل مثانه، مشکلی شایع و اغلب خجالت آور می باشد. این مشکل ممکن است در سالمندان به علت پیری طبیعی، شیوه زندگی یا طیف وسیعی از بیماری ها ایجاد گردد. بی اختیاری ادرار نه تنها به خودی خود مشکل ساز است، بلکه می تواند منجر به بسیاری از بیماری ها و عوارض دیگر به خصوص در افراد سالمند شود. در سالمندان ممکن است منجر به منزوی شدن و افسردگی گردد. علاوه بر این، بی اختیاری می تواند احتمال مشکلات پوستی و زخم های بستر (در اثر تحریک ادرار در پوست) و همچنین زمین خوردن (به خاطر تلاش برای سریع تر رسیدن به دستشویی) را افزایش دهد.
چه چیزی باعث بی اختیاری ادرار درافراد سالمند می شود؟
دلایل مختلفی، از ننوشیدن آب کافی تا بیماری هایی مانند دیابت، در پس بی اختیاری ادرار وجود دارند. مسائل بهداشتی زیر می تواند باعث بی اختیاری ادرار در افراد سالمند شود:
- چاقی مفرط
- در آقایان، بیماری های پروستات یکی از علل مرسوم بی اختیاری ادرار است.
انواع بی اختیاری ادرار
انواع بی اختیاری ادرار عبارتند از:
- بی اختیاری استرسی. هنگامی که با سرفه، عطسه، خندیدن، ورزش یا بلند کردن چیزی سنگین به مثانه فشار وارد می شود، ادرار نشت می کند.
- بی اختیاری اضطراری. سالمندان میل شدید و ناگهانی به ادرار کردن و به دنبال آن از دست دادن غیرارادی ادرار را دارند. ممکن است نیاز به ادرار کردن مکرر، حتی در طول شب نیز وجود داشته باشد. بی اختیاری اضطراری ممکن است به خاطر یک بیماری جزئی مانند عفونت یا یک بیماری حادتر مانند اختلال عصبی یا دیابت ایجاد گردد.
- بی اختیاری سرریزی. افراد مسن ممکن است به علت تخلیه نشدن کامل مثانه ادرار مکرر یا دائمی ادرار داتشه باشند.
- بی اختیاری عملکردی. یک نقص جسمی یا ذهنی در سالمندان باعث می شود که آنها به موقع به دستشویی نرسند. مثلا اگر مبتلا به آرتریت شدید باشد، ممکن است نتواند به سرعت دکمه شلوار خود را باز کند.
- بی اختیاری ترکیبی. فرد سالمند بیش از یک نوع بی اختیاری ادرار مبتلا می باشد. این نوع اغلب به ترکیبی از بی اختیاری استرسی و بی اختیاری اضطراری اشاره می کند.
درمان بی اختیاری ادرار در خانه سالمندان
رفتار درمانی: اولین درمان بی اختیاری ادرار در افراد مسن
رفتار درمانی: اولین درمان بی اختیاری ادرار در افراد مسنرفتار درمانی اغلب اولین درمان بی اختیاری ادرار برای سالمندان می باشد و ممکن است شامل موارد زیر شود:
آموزش به تأخیر انداختن دفع ادرار
پرستار سالمند می تواند این کار را با طولانی کردن تدریجی زمان زفتن به دستشویی انجام دهد. می توان تخلیه ادرار دوباره را نیز تمرین کرد، یعنی زمانی که فرد ادرار می کند، چند دقیقه صبر کرده و دوباره ادرار کند. با این کار به فرد آموزش داده می شود که مثانه خود را به طور کامل تخلیه کند.
مراجعه به سرویس بهداشتی با برنامه ریزی منظم
این کار اغلب برای افراد مبتلا به مشکلات حرکتی یا اختلالات عصبی، حتی اگر شخص دیگری مسئول بردن آنها به دستشویی باشد، موثر است.
تمرینات عضلات کف لگن
این تمرینات ماهیچه هایی را تقویت کرده که به تنظیم ادرار کمک می کنند. معمولاً فرد باید این حرکات را چند بار در روز و هر روز تمرین کند. پرستار سالمند می تواند راهنمای مرحله به مرحله انجام تمرینات کگل برای سالمندان را تهیه کند.
کنترل مایعات و رژیم غذایی
اگرچه رژیم غذایی به تنهایی نمی تواند بی اختیاری ادرار را درمان کند، اما قادر است کنترل مثانه را بهبود بخشد. برخی از نوشیدنی ها می توانند باعث فشار مثانه شوند. حتی نوشیدن قهوه یا چای در حین مصرف داروهای تجویز شده نیز می تواند این وضع را تشدید کند.
دارو برای بی اختیاری ادرار در سالمندان
داروها اغلب در کنار رفتار درمانی استفاده می شوند.
پزشک متخصص در خانه سالمندان، با توجه به سابقه پزشکی سالمند و شدت بیماری داروی مناسب برای ایشان تجویز می‌کند.
در اینجا برخی از موارد مرسوم ذکر می شود:
داروهای آنتی کولینرژیک یا ضد اسپاسم
این داروها معمولاً برای بی اختیاری اضطراری تجویز می شوند. برای مثال می توان به Vesicare، Detrol LA و Santura اشاره کرد. شایع ترین عارضه جانبی این داروها خشکی دهان می باشد. عوارض جانبی کم شایع تر تاری دید، یبوست و گیجی هستند.
آنتی بیوتیک ها
این داروها زمانی تجویز می شوند که بی اختیاری به علت عفونت دستگاه ادراری یا غده پروستات ملتهب باشد.
Tofranil (ایمی پرامین) و Sudafed (سودوفدرین) برای درمان بی اختیاری استرسی ادرار استفاده می شوند و عضلات اطراف مثانه را سفت می کنند.
مراقبت از سالمند مبتلا به بی‌اختیاری ادرار در خانه سالمندان
مراجه به پزشک
مراجه به پزشکبی اختیاری اغلب به علت بیماری های معمولی و قابل درمان می باشد. اگر پرستار سالمند متوجه علائم مداوم بی اختیاری شود، باید برای معاینه کامل به پزشک اطلاع دهد تا مشخص شود که آیا عفونت (مانند عفونت ادراری) یا سایر بیماری های قابل درمانی وجود دارد یا خیر.
نظارت بر غذاها و نوشیدنی های خاص
بسیاری از غذاها و نوشیدنی های معمول می توانند بی اختیاری را تحریک کنند. برخی از آنها عبارتند از:
- مایعات خیلی کم
- مایعات خیلی زیاد
- قهوه، چای – با کافئین و بدون آن
- برخی از میوه های اسیدی مانند پرتقال، گریپ فروت، لیمو و لیموترش و آب میوه های اسیدی
- غذاهای تند
- شکلات
- گوجه فرنگی و محصولات دارای گوجه فرنگی – حتی سس کچاپ
- شکر، عسل و شیرین کننده های مصنوعی
برای کنترل بی اختیاری ، پرستار سالمندان باید آنها را تشویق به نوشیدن مقدار کافی مایعات کند وغذاها و نوشیدنی های محرک را به حداقل برسانند.
پیگیری برنامه ریزی رفتن به سرویس بهداشتی
برنامه منظم روزانه برای افراد مسن، به ویژه افرادی که آلزایمر یا زوال عقل دارند، مفید می باشد و همچنین این برنامه ریزی یک راه مناسب برای عادت دادن بدن به رفتن به سرویس بهداشتی در زمان های خاص است.
پرستار سالمند باید برنامه زمان بندی سرویس بهداشتی را ایجاد کند و از افراد سالمند درخواست کند که از دستشویی در آن فواصل زمانی معین استفاده کنند.
پرستار سالمند می تواند در ابتدا هر 1 یا 2 ساعت در خواست رفتن به سرویس بهداشتی را انجام دهد. پرستار سالمند می تواند ببیند چه زمان بندی برای بدن سالمندان مناسب تر است و سپس همان را ادامه دهد.
تشک، مبل و صندلی ضد آب
تمیزکاری مشکلی بزرگ در مورد مراقبت از مبتلایان به بی اختیاری می باشد.
در خانه سالمندان تشک، مبل و صندلی ضد آب می توانند گزینه مناسبی برای مراقبت از بی اختیاری در سالمندان باشند. علاوه بر این پرستار سالمند می تواند از روکش مبل، محافظ صندلی یا پدهای تخت جاذب بسیار بزرگ برای سالمندان استفاده کند.
با سالمندان خوب رفتار کنید
شرم و خجالتی که بی اختیاری می تواند ایجاد کند برای افراد مسن استرس زا می باشد. پرستار سالمند باید این موضوع را به عنوان بخش عادی از زندگی در نظر بگیرد تا به کاهش تنش کمک کند. به آنها اطمینان دهید که ایرادی ندارد و یک رویکرد درست برای پاکسازی داشته باشید.
لباسی را برای سالمندان انتخاب کنید که تعویض و شستن آن آسان باشد
برای کاهش اتفاقات و راحتی در مراقبت از بی اختیاری، پرستار سالمند باید از پارچه هایی استفاده کند که به راحتی تعویض می شوند.
اگر سالمندان مبتلا به آلزایمر یا زوال عقل می باشند و تمایل دارند لباس ها یا شورت های کثیف خود را به طور نامناسب در بیاورند، یک لباس زیپ دار به آن ها بپوشانید.
استفاده از ضدعفونی کننده هوا
بسیاری از مراقبین از ضد عفونی کننده هوا و کاهش دهنده بو برای ضدعفونی و از بین بردن بو یا تازه نگه داشتن هوای اتاق استفاده می کنند.
در صورت عدم مراقبت صحیح از سالمند مبتلا به بی‌اختیاری ادرار، چه مشکلاتی ایشان را تهدید می‌کند؟
عوارض بی اختیاری ادرار مزمن عبارتند از:
- مشکلات پوستی. جوش، عفونت های پوستی و زخم ها می توانند روی پوست دائما مرطوب ایجاد شوند.
- عفونت های دستگاه ادراری. بی اختیاری خطر ابتلا به عفونت های مکرر دستگاه ادراری را افزایش می دهد.
- تاثیرات بر زندگی شخصی. بی اختیاری ادرار می تواند بر روابط اجتماعی و شخصی تأثیر بگذارد.
پیشگیری از بی اختیاری ادرار در سالمندان
بی اختیاری ادرار همیشه قابل پیشگیری نیست. با این حال، برای کمک به کاهش احتمال ابتلا در سالمندان باید:
- وزن خود را مناسب نگه دارید.
- تمرینات کف لگن را انجام دهید.
- از مصرف مواد محرک مثانه مانند کافئین، الکل و غذاهای اسیدی خودداری کنید.
- فیبر بیشتری بخورید تا از یبوست که یکی از دلایل بی اختیاری ادرار است، جلوگیری کند.
پرسش و پاسخ
آیا بی اختیاری در سالمندان مبتلا به زوال عقل شایع می باشد؟
احتمال بی اختیاری ادرار در سالمندان مبتلا به زوال عقل 2 تا 3 برابر افزایش می یابد و هر چه زوال عقل شدیدتر باشد، احتمال بی اختیاری ادرار نیز بیشتر می شود.
علت بی اختیاری ناگهانی در سالمندان چیست؟
افراد مسن ممکن است میلی ناگهانی و شدید به ادرار کردن داشته باشند که همراه با از دست دادن غیرارادی ادرار می باشد. ممکن است نیاز به دفع ادرار، حتی در طول شب، داشته باشند. بی اختیاری اضطراری ممکن است به علت یک بیماری جزئی مانند عفونت یا یک بیماری حادتر مانند اختلال عصبی یا دیابت ایجاد گردد.
آیا بی اختیاری ادرار در سالمندان طبیعی است؟
بی اختیاری ادرار نتیجه طبیعی پیری نیست. این یک بیماری می باشد که اغلب قابل درمان است و باید درمان شود.
اگر بی اختیاری درمان نشود چه اتفاقی می افتد؟
در صورت عدم درمان، بی اختیاری ادرار می تواند منجر به بی خوابی، افسردگی و اضطراب شود.
اگر بیماری باعث می شود که فرد سالمند به طور مکرر (هشت یار یا بیشتر در طی روز) ادرار کنند، به پزشک مراجعه کنید
بهترین کاری که پرستار برای کمک به سالمندان مبتلا بی اختیاری ادرار انجام می‌دهند چیست؟
تنظیم برنامه رفتن به سرویس بهداشتی بهترین کار است که پرستار انجام می دهد. برنامه رفتن به سرویس بهداشتی، زمان تعیین شده برای ادرار کردن بیمار را تضمین می کند و بی اختیاری ادراری را کاهش می دهد.
