برخی از افراد پیر در خانه سالمندان به دلیل عدم توانایی برای راه رفتن و یا بی‌اختیاری ادرار به پوشک نیاز دارند. این افراد در اغلب ساعات شبانه‌روز روی تخت دراز کشیده و پرستار سالمند مسئول تعویض پوشک ایشان و همچنین انجام اقدامات بهداشتی لازم است. مراکز خانه سالمندان تمهیدات لازم را برای این افراد در نظر می‌گیرند. امکانات لازم به منظور حمام کردن سالمند روی تخت وجود دارد، برای جابجایی سالمند از ویلچر استفاده می‌شود و همچنین به منظور جابجایی ایشان بین طبقات از آسانسور استفاده می‌گردد.
اهمیت مراقبت از سالمند پوشکی در خانه سالمندان
سالمندان پوشکی برای رفع نیاز های اولیه خود در سرای سالمندان به مراقبت های بیست و چهار ساعته نیاز دارند. این افراد باید در درخانه سالمندان تحت مراقبت کامل قرار گیرند چون به دلیل بی اختیاری ادرار و یا زمین گیری، توانایی انجام فعالیت های روزمره خود را ندارند.
مراقبت و نگهداری از سالمند پوشکی در خانه سالمندان
یکی از خدماتی که مراکز خانه سالمندان ارائه می‌کنند، مراقبت و نگهداری از سالمند پوشکی است. در خانه سالمندان برای این افراد پرستار 24 ساعته در نظر گرفته می‌شود. این افراد با توجه به مشکلاتی که به واسطه زمین‌گیر شدن و بی‌اختیاری ادرار دارند، به منظور جابجایی و … به ویلچر نیاز دارند. برخی از امکاناتی که برای نگهداری از سالمند پوشکی در خانه سالمندان در نظر گرفته می‌شود، عبارتند از:
- ویلچر و آسانسور برای جابجایی سالمند
- تخت بیمارستانی
- تجهیزات لازم برای حمام کردن روی تخت
وظایف پرستار سالمند پوشکی در خانه سالمندان
سالمند پوشکی در خانه سالمندان به مراقبت‌های ویژه‌ای نیاز دارد. معمولاً در مراکز خانه سالمندان برای سالمندان پوشکی یک پرستار 24 ساعته در نظر گرفته می‌شود. بدین‌ترتیب ایشان در تمام ساعات شبانه‌روز از سالمند مراقبت کرده و در صورت نیاز اقدامات لازم را انجام می‌دهد. برخی از وظایف پرستار سالمند پوشکی در خانه سالمندان عبارتند از:
بهبود وضعیت بهداشت و نظافت
یکی از مهمترین کارهایی که پرستار سالمند باید انجام دهد این است که نیاز های اولیه بهداشتی و نظافتی سالمند پوشکی را برطرف کند. این نیاز ها شامل:
- حمام کردن: برخی از سالمندان ممکن است برای برخاستن، دوش گرفتن یا حمام کردن نیاز به کمک جزئی داشته باشند اما برخی دیگر ممکن است نتوانند این کارها را انجام دهند، برای این افراد حمام روزانه در تخت میتواند مناسب باشد.
- مراقبت از دندان ها: برخی سالمندان ممکن است قادر به مسواک زدن دندان های خود باشند. در حالی که ممکن است دیگران برای انجام این کار نیاز به کمک داشته باشند.
- تعویض لباس: پوشیدن لباس های تمیز به صورت روزانه برای جلوگیری از ایجاد آلودگی، میکروب ها و باکتری ها ضروری است.
- ناخن های دست و پا: بلند بودن ناخن های دست و پا میتواند منجر به خراش های ناخواسته و آسیب های دیگر شود. ناخن های بلند ممکن است در داخل گوشت رشد کنند یا عفونی شود بنابراین باید به درستی کوتاه شوند.
- اصلاح مو: موهای بلند و نامرتب میتواند باعث ایجاد شپش، ساس و سایر میکروب ها شود. کوتاه کردن و تمیز نگه داشتن مو، ریش و سبیل راه حل خوبی برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی است.
پیشگیری از زخم بستر
نشستن طولانی مدت به قسمت هایی از بدن مانند باسن، ساق پا و ران ها فشار وارد میکند که میتواند باعث از کار افتادگی و شکستگی شود. این وضعیت در نتیجه باعث ایجاد درد شدید و آزاردهنده، و در بدترین حالت ممکن است باعث زخم بستر شود که عوارض سختی در پی خواهد داشت و میتواند باعث کاهش طول عمر شود. خوشبختانه زخم بستر قابل پیشگیری است. پرستار سالمند باید نکات زیر را در نظر بگیرد:
- اگر سالمند بیشتر زمان خود را در رختخواب می‌گذراند باید هر چند ساعت یکبار پرستار موقعیت قرار گیری او را تغییر دهد. اگر فرد سالمند خودش توانایی حرکت کردن دارد باید او را تشویق کنند تا خودش این کار را انجام دهد.
- برای تغییر موقعیت بیمار در بهترین حالت به گونه ای که نه به سالمند و نه به پرستار آسیبی وارد شود باید با پزشک مشورت کنند.
- پرستار باید مرتبا قسمت هایی که ممکن است دچار زخم بستر شوند را بررسی کنند (هرچقد زخم بستر زودتر تشخیص داده شود بهتر است): پاشنه پا، مچ پا، باسن و دنبالیچه.
تعویض منظم ملحفه تخت
این موضوع ممکن است کار ساده ای به نظر برسد اما تعویض ملحفه تغییر زیادی در وضعیت بیمار ایجاد میکند. ملحفه ها ممکن است با غذا، حمام در تخت، کثیفی، ذرات پوستی و سایر زباله ها کثیف شود. بنابراین باید برای تعویض ملحفه نکاتی بهداشتی خاصی را در نظر گرفت:
- با توجه به اینکه سالمندان زمان بیشتری را در رختخواب می‌گذرانند باید ملحفه های تختشان (رو تختی روبالشی و پتو) هر 2 تا 3 روز یکبار تعویض شود.
- قبل از استفاده باید از تمیز بودن ملحفه های مطمئن شوید.
- درباره استفاده از ملحفه ها با سالمندان صحبت کنید برای مثال از آنها بپرسید که آیا پارچه به اندازه کافی نرم است یا خیر؟
- پتو ها: پتوها شاید به اندازه ملحفه ها نیاز به تعویض و شستشو نداشته باشند اما باید به طور مدوام تعویض شوند.
اطمینان از تغذیه مناسب سالمند
داشتن یک رژیم غذایی سالم برای سالمندان بسیار مهم است، حتی برای سالمندانی که بیمار هستند یا در دوران نقاهت بعد از جراحی به سر می‌برند خوردن غذاهای سالم اهمیت زیادی دارد. پرستار سالمند باید برای آشنایی با نوع غذاهای مناسب (علاوه بر مکمل های غذایی که ممکن است قبلا مصرف کرده باشد) با پزشک صحبت کند.
- پرستا باید برای حفظ سلامتی فرد سالمند یک رژیم غذایی متعادل و حاوی مواد مغذی و کالری در نظر بگیرید.
- در برخی موارد ممکن است سالمندان ترجیح دهند که وعده های غذایی خود را به میزان کم و در وعده های بیشتر با فاصله کم بخورند.
- مصرف جرعه جرعه آب و نوشیدنی های سالم و بدون قند در طول روز برای تامین آب بدن سالمندان لازم است.
- پرستار باید عادت های غذایی سالمند را در نظر بگیرد و در صورت مشاهده موارد غیر عادی پس از خوردن غذاها با پزشک صحبت کند.
ایجاد یک محیط راحت
محیط اطراف نقش مهمی در وضعیت روانی ما ایفا میکند بنابراین دقت کنید که سالمند در محیط راحتی قرار گیرد.
- اتاق باید نور کافی و در صورت امکان طبیعی داشته باشد. نور خورشید یک ضدعفونی کننده طبیعی است.
- دسترسی راحت به سرویس بهداشتی.
- زنگ هشدار، تلفن و آب را نزدیک به تخت خواب قرار دهیدی تا دسترسی به آنها آسان باشد.
- اتاق نیاز به تصفیه هوا دارد تا هوای تازه در جریان باشد.
آنچه برای تعویض پوشک سالمندان لازم است
وسایل مورد نیاز عبارتند از:
- یک پوشک تمیز
- در صورت نیاز استفاده از یک حوله یا ملحفه برای قرار دادن زیر بیمار
- دستکش یکبار مصرف
- دستمال مرطوب برای استفاده در قسمت های خصوصی بیمار
- استفاده از دو کیسه، یکی برای زباله و یکی برای لباس های کثیف
- استفاده از یک تخت برای تعویض پوشک
- در صورت لزوم تعویض لباس
نحوه تعویض پوشک سالمند
برای تعویض پوشک بزرگسالان ابتدا به طرز فکر مثبت نیاز دارید. شما نباید کسی را که به او کمک می‌کنید خجالت زده کنید. مهربان باشید، با روی باز برخورد کنید و اجازه ندهید آنها فکر کنند که شما را آزار می‌دهند.
تعویض پوشک را میتوان با توجه به وضعیت تحرکی سالمند در حالت ایستاده، نشسته یا دراز کشیده انجام داد.
در ادامه مطلب، آموزش‌های لازم در خصوص مراحل تعویض پوشک سالمند آورده شده است:
مرحله 1: پوشک را تا کنید
ابتدا دست هایتان را بشویید و سپس پوشاک را روی خودش تا کنید. پشت پوشک را رو به بیرون نگه دارید. برای جلوگیری از آلودگی داخل پوشک را لمس نکنید. این امر به ویژه در صورتی مهم است که سالمند مبتلا به جوش، زخم بستر یا آسیب پوستی باشد. در صورت تمایل می‌توانید برای انجام این کار از دستکش استفاده کنید.
مرحله 2: سالمند را روی پهلو بخوابانید
سالمند را به پهلو بخوابانید. به آرامی پوشک را بین پاهای او قرار دهید به طوری که قسمت بزرگتر پوشک به سمت باسن باشد. انتهای قسمت پشت را به سمت بیرون بکشید تا باسن را کاملا بپوشاند.
مرحله 3: سالمند را به سمت پشت برگردانید
از سالمند بخواهید به پشت بغلتد و به آرامی حرکت کند تا پوشک صاف بماند. قسمت جلوی پوشک را بکشید درست همانطور که با قسمت پشت آن انجام دادید. مطمئن شوید که پوشک باعث ایجاد خراش بین پاها نشود.
مرحله 4: چسب های پوشک را محکم کنید
بعد از اینکه پوشک در حالت خوبی قرارگفت چسب های آن را محکم کنید. چسب های پایینی باید رو به بالا بسته شوند تا باعث جمع شدن باسن شوند. چسب های بالا یی باید رو به پایین بسته شوند تا کمر را محکم نگه دارند. دقت کنید که سالمند با پوشک احساس راحتی کند.
مرحله 5: لبه های پوشک را برای راحتی و جلوگیری از نشت تنظیم کنید
انگشت خود را در اطراف کشاله ران و باسن بکشید تا مطمئن شوید که تمامی چین ها به سمت بیرون هستند و درزهای اطراف پا محکم هستند. این کار باعث جلوگیری از نشت می‌شود. از سالمند بپرسید که آیا راحت است یا خیر و تغییرات لازم را برای او ایجاد کنید.
نکات مهمی که هنگام تعویض پوشک سالمندان باید در نظر بگیرید
مراحل تعویض پوشک سالمندان را میتوان در چند مرحله ساده توضیح داد اما موارد بسیار مهم دیگری هم وجود دارد که باید به آنها توجه کنید:
- پوست ممکن است حساس باشد بنابراین با ملایمت آن ناحیه را تمیز و خشک کنید.
- هنگام تعویض پوشک به هر گونه جوش مشکل پوستی دقت کنید و آن را فورا به پزشک اطلاع دهید تا درمان شود. سالمندان در برابر مشکلات پوستی و عفونت بسیار آسیب پذیر هستند بنابراین تشخیص و درمان مشکل آنها بسیار مهم است.
- دقت کنید که پوشک سایز مناسبی داشته باشد. اگر پوشک خیلی کوچک باشد گنجایش محتویات آن را ندارد و ممکن است گردش خون را مختل کند در حالی که اگر پوشک خیلی بزرگ باشد باعث نشت محتویات شود.
- بعد از تعویض پوشک آن را صاف کنید و مطمئن شوید که تمیز و بدون چروک است. پوشک کثیف یا چروک احتمال ابتلای سالمند به زخم بستر را افزایش می‌دهد.
پوشک سالمند را باید هر چند وقت یکبار عوض کرد؟
تعویض به موقع پوشک سالمند بسیار مهم است. این کار باعث راحتی سالمند می‌شود و از خطرات ناشی از تاخیر در تعویض پوشک جلوگیری میکند. اکثر سالمندانی که به پوشک نیاز دارند، پوشک آنها باید بین 5 تا 8 بار در روز تعویض شود. بنابراین شما باید هر دو ساعت یک بار یا بیشتر آن را چک کنید. به طور معمول شما می‌توانید تشخیص دهید که چه زمانی نیاز به تعویض دارد. بهتر است برنامه ریزی کنید که هر چند ساعت یکبار برای تعویض بعدی آماده باشید البته این زمان برای سالمندان متفاوت یکسان نیست.
سوالات پرتکرار
چرا افراد مسن نیاز به پوشک دارند؟
سالمندانی که در بستر یا روی ویلچر هستند از جمله افرادی که نمی‌توانند به خوبی روده و مثانه خود را کنترل کنند ممکن است نیاز به پوشک داشته باشند چون نمی‌توانند به طور مستقل به توالت دسترسی داشته باشند. سالمندانی که مبتلا به اختلالات شناختی مانند زوال عقل هستند احتمالا به پوشک نیاز دارند چون ممکن است قادر به تشخیص نیاز خود به توالت نباشند.
مواد غذایی ممنوعه برای سالمند پوشکی کدامند؟
- مصرف زیاد غذا های آبکی
- مصرف غذاهای آبکی به هنگام خواب
- مصرف محصولات کافئین دار مثل قهوه
