تشخیص بیماری های عفونی مثل آنفلوانزا و عفونت مجاری ادراری در سالمندان بیش از 60 سال بسیار سخت تر است و همین موضوع به وضعیت سلامتی ضعیف، درد پیوسته و خطر بستری شدن بالاتر منجر می شود. بسیاری از بیماری های عفونی که سالمندان را، به خصوص در خانه سالمندان، تحت تأثیر قرار می دهد، به دلیل تماس های مستقیم دستان است. اجرای روشهای کنترل عفونت مناسب و شستن دست و استفاده از ژل بهداشتی دست برای ارتباط با سالمندان یک مورد ضروری است. از تمامی پرستاران و کارمندان خانه سالمندان بخواهید تا قبل از تماس با سالمندان، دستانشان را ضدعفونی و تمیز کنند.
نشانه های بیماریهای عفونی در سالمندان
نشانه های بیماری های عفونی در سالمندان، با توجه به پاسخ متفاوت بدنشان در مقایسه با افراد جوان تر متفاوت است. به همین دلیل گاهی تشخیص بیماری عفونی در سالمندان دشوار می شود و به تخصص بیشتری نیاز دارد. با توجه به احتمال بالا نرفتن گلبولهای سفید خون – که یک نشانه معمول از عفونت است – حتی در زمان مریض بودن هم شاید نتوان بعضی از نشانه های عفونت را در نمونه خون دید.
از همه مهمتر بحث نشانه های متفاوت عفونت های مختلف است که گاهی این نشانه ها با توجه به فاکتورهای مختلفی مثل وضعیت کلی سلامت فرد و تناسب اندام، در بعضی از سالمندان مشاهده می شود اما در بعضی دیگر اینطور نیست. با اینحال تعدادی نشانه های معمول و آشنا وجود دارند که می توان برای وجود یا عدم وجود بیماری عفونی در سالمندان، آنها را بررسی کرد:
- سردردهای ناگهانی
- لرز
- درد عضلانی
- تب
- سرفه
- گلودرد
- خستگی
- سرگیجه
- بی اشتهایی
نشانه های رایج بیماری عفونی در سالمندان
در ادامه در خصوص انواع بیماریهای شایع عفونی در سالمندان اطلاعاتی آورده شده است:
پنومونی باکتریایی
می توان گفت که بیش از 60 درصد سالمندان بالای 65 سال به دلیل پنومونی به بیمارستان ها مراجعه می کنند. پنومونی یکی از مهلک ترین عفونتهای سالمندان به شمار می رود و به دلایل مختلفی مثل کاهش ظرفیت ریه ها و ضعف سیستم ایمنی، سالمندان را بیش از جوان تر ها متأثر می کند.
نشانه های مرسومی مثل لرز، سرفه و تب در سالمندان مبتلا به بیماری پنومونی کمتر دیده می شود. به جای این نشانه ها که بیشتر مخصوص تنفس است، بیشتر به دنبال نشانه هایی مثل سرگیجه، گم گشتگی و کاهش اشتها باشید.
پزشکان معمولاً برای پنومونی باکتریایی، درمان توسط آنتی بیوتیک را تجویز می کنند و بعضی از انواع پنومونی را هم می توان با واکسن ذات الریه درمان کرد.
آنفلوانزای سالمندان
ضعف سیستم ایمنی و مشکلات مزمن دیگر در سالمندان باعث شده تا آنها در مقابل بروز مشکلات شدیدتری مانند پنومونی در نتیجه ابتلا به آنفلوانزا آسیب پذیرتر باشند. و با توجه به امکان سرایت آنفلوانزا با سرفه و عطسه، احتمال بروز عفونت در محیط بسته مثل خانه سالمندان افزایش می یابد. لرز، سرفه و تب از رایج ترین نشانه های آنفلوانزا در سالمندان است، اما این بیماری در سالمندان با نشانه های دیگری نیز ممکن است همراه شود.
برای جلوگیری از بروز عفونت در سالمندان، انجام واکسیناسیون سالانه آنفلوانزا برایشان توصیه می شود. با اینحال پزشکان برای کاهش نشانه ها سالمندانی که به عفونت مبتلا شده اند، درمان توسط داروهای ضدویروس را تجویز می کنند. پزشکان با توجه به سیستم ایمنی ضعیف سالمندان در مقابل جوانترها، تزریق واکسنی را توصیه می کند که با نیازهای سالمندان هماهنگی داشته باشد. بعضی از سالمندان در مقابل واکسن ها، واکنش های شدیدی از خود نشان می دهند، بنابراین همیشه از قبل باید همه نکات را با پزشکتان در میان بگذارید.
عفونت مجاری ادراری
شایع ترین عامل باکترمیا – یک نوع عفونت خونی – در سالمندان، عفونت مجاری ادراری (UTI) است. دیابت و نصب سوند باعث افزایش احتمال UTI در سالمندان می‌شود. نشانه های هشداردهنده در بیماران سالمند می تواند شامل تغییرات ناگهانی در رفتار، مانند سردرگمی یا بدتر شدن زوال عقل، و ظهور بی اختیاری ادراری شود. به علاوه باید بدانید که اگرچه یکی از نشانه های اصلی UTI در جوانان، درد است، اما سالمندان مبتلا به عفونت ادراری الزاماً همیشه با این مشکل مواجه نمی شوند.
اگر نگران ابتلای سالمند به عفونت مجاری ادراری هستید، باید با پزشکشان صحبت کنید. آنها نمونه ای از ادرار سالمند را برای تأیید تشخیص به آزمایشگاه ارسال می‌کند و در صورت نیاز باید دوره درمان را آغاز نمود. مصرف آب کافی و تخلیه کامل مجرای ادراری بعد از استفاده از سرویس بهداشتی، دو تا از مهمترین اقدامات برای پیشگیری از UTI است.
عفونت پوستی سالمندان
ضعف پوست سالمندان در ترمیم خود و مقاومت در برابر بیماری، آسیب پذیری سالمندان در مقابل عفونت های پوستی را افزایش می دهد. از عفونت های پوستی رایج در بیماران سالمند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت های باکتریایی و قارچی پا که در افراد مبتلا به دیابت، بیشتر رخ می دهد.
- سلولی
- عفونت های مقاوم در برابر دارو مثل استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم در برابر متیسیلین (MRSA)
- عفونت ویروسی مثل هرپس زوستر (زونا) و زخم های فشاری (زخم بستر)
مراقبت خارش، زخم و نواحی دردناک غیرمعمول روی پوست باشید. از اکثر عفونت های پوستی و زونا می توان با یک تزریق واکسن ساده جلوگیری کرد. با بهداشت مناسب، مثل شست و شوی مرتب دستان می توان از بروز عفونت های پوستی جلوگیری کرد. عفونت های باکتریایی مثل MRSA بیشتر در سالمندان بستری در بیمارستان ها رخ می دهد، بنابراین رعایت موارد بهداشتی، حتی در صورتی که بیمار در خانه سالمندان هم حضور داشته باشد، ضروری است.
مراقبت از افراد پیر و پیشگیری از بیماریهای عفونی در خانه سالمندان
- شستن دستان یکی از بهترین راههای پیشگیری از سرایت عفونت محسوب می شوند. پرستاران سالمندان باید در صورت سرماخوردگی یا بیماری های مسری دیگر، حتماً از ماسک و دستکش استفاده کنند. به علاوه شستن ملحفه و استریل کردن دماسنج و ابزارهای پزشکی دیگر نیز ضروری است.
- همه بریدگی ها، خراشیدگی ها و زخم ها را تمیز کرده و بپوشانید، چرا که حتی زخم های کوچک هم در بیماران مبتلا به ضعف سیستم ایمنی به عفونت منجر می شود. کسی که به دمانس یا زوال عقل مبتلا باشند، گاهی دست از زخم نمی کشند و آن را به زخم بزرگتری تبدیل می کنند. به صورت روزانه از زخم ها بازدید کنید و به دنبال نشانه های عفونت مثل قرمزی یا تورم باشید.
- پاهایشان را به دلیل امکان بروز عفونت پا باید به صورت مرتب بررسی کنید. ابتلا به دیابت یکی از عواملی است که احتمال بروز این مشکل را افزایش می دهد. نظافت و مراقبت از پا در جلوگیری از ایجاد زخم یا فرو رفتن ناخن در پوست نیز از موارد دیگری است که باید مراقبش باشید.
- واکسیناسیون در مقابل بیماری های عفونی هم می تواند خطر بروز عفونت را کاهش دهد. باید بر تزریق واکسن آنفلوانزا، پنومونی و زونا در افراد آسیب پذیر و سالمندان تأکید شود. داروهای ضدویروس می توانند به کاهش شدت آنفلوانزا و آنتی بیوتیک ها به دوره ریکاوری بعد از پنومونی کمک کنند.
- در صورتیکه اشتباهات مراقبت های درمانی می تواند به بروز عفونت منجر شود، کمک یک متخصص را بخواهید. برای مثال مراقبت از زخم باز، ورود کاتتر (سوند) یا تمیز کردن اطراف محل ایمپلنت از این موارد است.
- عفونت با درد و خطراتی همراه می‌شود و دقیقاً به همین دلیل باید از بروز آن در سالمندان جلوگیری کرد و یک طرح کنترلی و مراقبتی در این مسیر مفید است. پرستاران حرفه ای در خانه سالمندان دارای تجربه و مهارت کافی برای مراقبت ایمن و مطمئن از سالمندان هستند.
سؤالات متداول
چرا سالمندان در مقابل بیماری های عفونی، آسیب پذیرتر هستند؟
ضعف سیستم ایمنی در سالمندان، آنها را در مقابل بیماری های عفونی در مقایسه با جوانترها آسیب پذیرتر می کند. به علاوه سالمندان ممکن است به مشکلات پزشکی دیگری هم مبتلا باشند که همین موضوع راه را برای بروز عفونت هموارتر می کند. بیماری های مزمن پیری هم در این ضعف ایجاد شده مؤثرند.
رایج ترین بیماری عفونی در سالمندان چیست؟
چهار بیماری عفونی در میان سالمندان رایج است که عبارتند از:
- پنومونی باکتریایی
- آنفلوانزای سالمندان
- عفونت پوستی سالمندان
- عفونت مجرای ادراری
نشانه های عفونت در میان سالمندان چیست؟
عفونت در سالمندان به جای نشانه های رایجی که برای عفونت می دانیم، ممکن است با سرگیجه، هذیان، بی اشتهایی، افتادن یا ضعف کلی در وضعیت عملکردی فرد همراه باشد.
رایج ترین بیماریهای عفونی در خانه سالمندان چیست؟
عفونت مجاری ادراری (UTI) را شاید بتوان رایج ترین بیماری عفونی در خانه سالمندان و سالمندانی که ساکن آن هستند، دانست. وصل کردن سوند برای تخلیه ادرار، احتمال عفونت مثانه و سپس باکتریایی دستگاه ادراری را افزایش می دهد.
رایج ترین و مهلک ترین عفونت تنفسی در سالمندان چیست؟
آنفلوانزا و پنومونی (ذات الریه یا التهاب ریه).
موثرترین راه پیشگیری از سرایت عفونت در سالمندان چیست؟
مهمترین راه کاهش سرایت عفونت در میان سالمندان، شستن دستان – شستن مرتب دست با آب و صابون، و در صورتیکه شستن دست ممکن نباشد، استفاده از مواد ضدعفونی کننده الکل پایه (شامل حداقل 60 درصد الکل) است. به علاوه واکسینه شدن در مقابل عفونت ها و ویروس ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
